Hidrosefali Nedir?

​

Hidrosefali, beyin omurilik sıvısı (BOS) üretim ve emilimindeki dengenin bozulması sonucu BOS’un ventriküler sistem içinde birikmesi ve burayı genişletmesi ile karakterize bir klinik tablodur.

 

BOS'un Yapısı ve Görevi

 

BOS, santral sinir sistemi içini dolduran, renksiz, kokusuz ve berrak bir sıvıdır. Genellikle ventriküllerin içindeki koroid pleksuslarda üretilmekle birlikte ventrikül yüzeyini döşeyen epandim hücrelerinde, beyin parankiminde ve spinal sinir kılıflarında da BOS üretimi olmaktadır.BOS’un temel görevi kapalı bir kompartman içinde bulunan beyin ve omuriliğe bir yastık -suspansiyon görevi yapmaktır. Ancak son yıllardaki çalışmalarda BOS’un metabolik ürünlerin, hormonların ve çeşitli nörotransmitterlerin taşınmasında ve vücuttan temizlenmesinde rol oynadığı gösterilmiştir. Günde erişkinde yaklaşık 500 ml (0,35 ml/dk) BOS üretilmektedir.Bu miktar çocukta yaklaşık 250 ml/gün'dür.BOS’un geri emilimi araknoid granülasyonlar yolu ile venöz damar sistemine olur. Günlük üretilen bu sıvı normal bir insanda bir denge halinde sürekli üretilir ve tekrar geri emilir.

 

Hidrosefali Nasıl Oluşur?

​

Hidrosefali temelde üç yolla oluşur:

​

• BOS dolaşım yollarında tıkanıklık

• BOS’un aşırı üretimi,

• Venöz drenajın ve emilimin bozulması.

​

 

Hidrosefali Hangi Yaş Grubunda Görülür?

 

Hidrosefali anne karnında gelişebilirdiği gibi zamanla her yapş grubunda ortaya çıkabilir. Yapılan araştırmalara göre doğan her 600 çocuktan birinde bu rahatsızlık görülmektedir.Yetişkin insanlarda ise genellikle 60 yaş üstü bireyler bu problem ile karşı karşıya kalmaktadır.

 

Hidrosefali Nedenleri Nelerdir?

 

Birbirinden bağımsız ve farklı nedenler beyindeki sıvı dolaşımını etkileyebilmektedir. Hidrosefali nedenleri şu şekilde açıklanabilir.

​

• Beyin omurilik sıvısının aşırı üretilmesi

• Beyin tümörleri ve kistler

• Beyin omurilik sıvısının dolaştığı kanallarda tıkanıklık

• Beyin omurilik sıvısının emilimindeki bozukluk

• Omuriliğin anne karnında kapanmayarak açık kalması

• Beyincik veya beyin sapının foramen magnum’dan omurilik kanalına doğru fıtıklaşması

• Menenjit ve benzeri enfeksiyonlar

• Beyin kanamaları

• Genetik etkenler
   

Hidrosefali Belirtileri Nelerdir?

​

Hidrosefali belirtileri kişiden kişiye değişirken bu duruma yaş faktörü etki eder.

​

Yeni doğan (0-2 yaş arası)

• Başın normalden fazla büyümesi

• Fontanel (Bıngıldak) de şişlik ve pulzasyon alınamaması

• Kafa derisinin incelmesi

• Kafa derisindeki damarların (venlerin) belirginleşmesi

• Kusma

• Huzursuzluk ve çok tiz ağlama

• Gözlerin dışarı (yuvalarından dışarı) çıkması ve bakışların aşağıya kayması (batan güneş manzarası), Nöbetler (apne nöbetleri ve konvülziyon)

• Bebeğin çok az uyuması

• Bebeğin tepkisiz olması

• Fiziksel ve motor gelişimin yavaş olması.

 

Çocuklar (2 yaş üzeri)

• Kafanın (baş çevresi) anormal derecede büyümesi

• Baş ağrısı

• Bulantı ve kusma

• Ateş

• Çift görme

• Huzursuzluk

• Yürüme ve konuşma bozukluğu

• iletişim bozukluğu

• Duyu-motor fonksiyonlarında kayıp

• Nöbetler

• Uyanık kalmada veya uyanmada zorluk

 

Orta Yaş Grubu

• Baş ağrısı, kusma

• Uyanmada veya uyanık kalmada güçlük

• Denge bozukluğu

• idrar kaçırma

• Kişilik ve bellek bozuklukları

• Bunama belirtileri ve bunama

• Görmede bozukluk

 

Yaşlılık (ileri yaş 60 ve üzeri)

• iletişim kurmada zorluk

• Yürüme bozukluğu

• idrar kaçırma

• Dengesizlik

• Hafıza sorunları

• Baş ağrısı

​

***Akut (Ani gelişen) hidrosefali, ventriküler sistemde ani bir tıkanma olması sonrası saatler içinde gelişen hidrosefali tablosudur. Hastanın kliniği hızla bozulur, şuuru kapanır ve herniasyona doğru ilerler ve ölümcül bir tablodur.

​

***Kronik (Zamanla oluşan) hidrosefali ise BOS dolaşım ve emiliminde zaman içinde bozulma sonucu ortaya çıkar. Genellikle ilk belirti baş ağrısı ve bulantı-kusmadır. Ancak zaman içinde mental ve motor disfonksiyonlar da ortaya çıkabilir.

​

​

Hidrosefali Tanısı Nasıl Konulur?

​

• Beyin Tomografisi

​

• Manyetik Rezonans Görüntüleme

​

• Beyin Ultrasonografisi (yenidoğan döneminde)

​

Hidrosefali Nasıl Tedavi Edilir?

​

Tıbbi tedavi: İlaç tedavisi Hidrosefalide bazı özel durumlarda geçici olarak ve nadiren uygulanır. İ Normal basınçlı hidrosefali’de Beyin omurilik salgısının azaltan bazı ilaçlar klinik bulgularda düzelme sağlayabilmektedir.

​

Cerrahi tedavi (Şant tedavisi): Beyin boşlukları içerisindeki fazla beyin omurilik sıvısının ,cilt altından ,ince bir boru vasıtası ile diğer vucut boşluklarına iletilmesi işlemi.

​

Endoskopik üçüncü ventrikülostomi: Bu yöntem uygun vakalarda şant kullanılmaksızın beyin omurilik sıvısının dolaşım yollarındaki tıkanıklığın açılması (aquoduktoplasti) ya da yeni yol açılması (ventrikülostomi) yöntemidir.

​

Hidrosefali Ameliyatı Kaç Saat Sürer ?

​

Hidrosefali Şant ve Endoskopik üçüncü ventrikülostomi ameliyatları vaka durumuna göre yaklaşık 1-2 saat sürer.

 

Hidrosefali Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

​

Operasyondan sonraki ilk aylar oldukça önemlidir.

​

• Vücuda yerleştirilen yabancı bir cisme karşı vücut reddetme belirtileri vermektedir. Şant bölgesinde şişlik ve kızarıklık,ameliyat bölgesinde dikişlerde açılma gibi durumlar gerçekleşirse mutlaka doktora başvurulmalıdır.

​

• Umumi ortamlardan ve mikrop kaynaklarından; tozlu ve solunumu bozan ortamlardan uzak durulmalıdır.

​

• Operasyondan sonra ateş, halsizlik uyku hali ve üst solunum yolu enfeksiyonu başlarsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

​

• Operasyondan sonra ağır işlerde çalışılmamalı, ağır kaldırılmamalı ve hafif spor egzersizleri dışında spor yapılmamalıdır.

​

• Operasyon sonrası belirli periyotlarda doktor kontrolüne gidilmesi önerilir.